Sổ tay kỹ thuật trồng hoa hồng

 SỔ TAY KỸ THUẬT TRỒNG HOA HỒNG

1. Giới thiệu một số giống hoa hồng
1.1. Hoa hồng nhập ngoại
Ở Việt Nam hiện nay có khá nhiều giống hoa hồng được nhập từ Anh, Pháp, Mỹ, Đức, Ý, Hà Lan, Nhật và nhiều quốc gia khác nữa trên thế giới. Thông thường, hoa hồng nhập ngoại có sự đa dạng nhất định về chủng loại, màu sắc và kích thước. Chúng cũng có những đặc điểm phân biệt với hoa hồng bản địa:
－ Vì là hàng nhập ngoại nên những loại hồng này gặp nhiều khó khăn đối với thời tiết, khí hậu ở Việt Nam. Chỉ ở những nơi có khí hậu mát mẻ như Sapa, Đà Lạt thì cây sinh trưởng tốt hơn.
－ Hoa hồng nhập ngoại có mùi thơm dịu ngọt, ra hoa theo từng đợt và hầu như liên tục quanh năm. Những bông hoa nhập ngoại thường rất lớn, lớn hơn nhiều so với hồng bản địa.
－ Thân cành hồng nhập ngoại mảnh khảnh song leo khá khỏe.
－ Giỏi chịu nắng và chỉ cần chú ý đến chế độ thoát nước tốt thì cây sẽ phát triển tốt.
－ Khả năng kháng bệnh kém và phải quan tâm nhiều để bắt sâu, phòng bệnh.

1.2. Hoa hồng Việt Nam
－ Có dạng cây leo khỏe, dạng bán leo, loại bụi.
－ Kích thước bông hoa to nhỏ hay bông đơn, bông chùm tùy loại.
－ Dáng cây đẹp, có lá xanh quanh năm và hoa nở liên tục trong nhiều năm liền.
－ Có tính thuần, khỏe mạnh, có sức sống tốt, phù hợp với điều kiện khí hậu nhiệt đới ở nước ta, có khả năng thích nghi vô cùng nhanh chóng trong điều kiện mùa hè nóng, mùa đông lạnh lẽo.
－ Không bị thoái hóa giống thuần, thích nghi lâu dài, trồng được trên toàn quốc.
－ Ít bị tác động bởi sâu bệnh hại do khả năng kháng bệnh tốt.
－ Thích trồng nơi thông thoáng, nắng gió nhiều, ưa đất thịt, giàu mùn hữu cơ, không chịu úng ngập.
－ Tuy nhiên, màu sắc và hình dáng hoa hồng bản địa Việt Nam vẫn còn nhiều hạn chế.

1.3. Một số giống hoa hồng dễ trồng

• Red Eden － Xuất xứ: Pháp
  － Màu sắc: Đỏ tươi.
  － Cỡ bông: Trung bình (5-8cm)
  － Đặc tính: Thân leo cao 215 – 455cm
•  Molineux (David Autum) － Xuất xứ: Pháp
  － Màu sắc: vàng chanh
  － Chiều cao: Cây dạng bụi, cao 60-90cm
  － Hương thơm: hương thơm mạnh
  － Cánh hoa : 110-120 cánh hoa
  － Đường kính hoa: 6-7 cm
  － Độ bền của hoa: từ 3-4 ngày tùy thời tiết
• Kent － Xuất xứ: Anh

－ Màu sắc: Hồng sen, hồng cam cá hồi
－ Cỡ bông: Lớn (8-10cm). Kiểu cánh: Kép
－ Mùi hương: Trà xanh.
－ Đặc tính: Bụi cao (100x70cm)

• Abraham Darby － Xuất xứ: Anh
  － Màu sắc: Hồng mơ, vàng mơ
  － Cỡ bông: Cỡ lớn, đạt 8-12cm. Cánh kép (+70 cánh)
  － Mùi hương: Hương thơm sả đậm
  － Đặc tính: Bụi cao đào tạo leo. (Bụi 100cmx80cm, leo ngắn 2m5-3m)
• Rouge Royal － Xuất xứ: Pháp
  － Thân bụi cao: Đạt 120-150cm.
  － Hương thơm mix hoa hồi mâm xôi và dâu tây
  － Màu sắc: đỏ, cánh kép
• Heritage － Xuất xứ: Pháp
  － Màu sắc: Hồng kem
  － Cỡ bông: Trung/lớn
  － Kiểu cánh: Kép +41. Mùi hương: Hương chanh trộn mật ong
  － Đặc tính: Bụi cao, thân mềm có thể đào tạo leo. (Chiều cao 90-200cm, rộng 120-150cm)
  － Độ lặp: Tốt. 6-7 tuần/lứa hoa. Kháng bệnh tốt
• Pasde Deux － Xuất xứ: Nhật

－ Chiều cao: 0,7 – 1m
－ Màu sắc: đỏ đậm
－ Hương thơm nhẹ
－ Cánh hoa kép, đường kính hoa 6-8cm

• Blue Sky － Xuất xứ: Nhật
  － Màu sắc: Tím lavender, hồng tím
  － Cỡ bông: Trung bình.
  － Kiểu cánh: Kép.
  － Mùi hương: Ngọt ngào. Đặc tính: Thân bụi mềm mại
  － Độ lặp: Tốt (4-6 tuần/lứa hoa).
• Juliet － Xuất xứ: Anh

－ Màu sắc: Vàng hoặc vàng cam cá hồi
－ Cỡ bông: Lớn (8-12cm). Kiểu cánh: Kép (+41 cánh)
－ Mùi hương: Trà xanh. Đặc tính: Bụi trung (110x70cm)
－ Độ lặp: Tốt (5-6 tuần/lứa hoa)

Julio － Xuất xứ: Nhật
－ Thân bụi cao: Đạt 80-170cm. Hương thơm mạnh mẽ
－ Màu sắc: sọc đỏ trắng, tương đối dày cánh

Masora － Xuất xứ: Nhật
－ Màu sắc: Vàng mơ. Mùi hương: Hoa quả
－ Cỡ bông: Lớn (7-9cm). Kiểu cánh: Kép
－ Đặc tính: Thân bụi mềm mại

Misty Blue － Xuất xứ: Nhật
－ Chiều cao: cây bụi thấp
－ Màu sắc: hồng đậm, tím
－ Kiểu cánh: kép
－ Hương: thơm dịu ngọt

• Hồng điều － Đặc tính: cây bụi, Cao 185-275cm, đường kính tán 185-300cm
  － Màu hồng sen
  － Hương thơm dịu,
  － Siêng hoa và lặp tốt
• Jubilee Celebration － Xuất xứ: Anh
  － Màu sắc: Hồng cam cá hồi. Cỡ bông: Lớn (7-10cm)
  － Kiểu cánh: Kép (+41 cánh).
  － Mùi hương: Sả mạnh mẽ
  － Đặc tính: Bụi (120x90cm). Độ lặp: Tốt (4-6 tuần/lứa)
• Catalina － Xuất xứ: New Zealand

－ Màu sắc: Màu vàng chanh
－ Cỡ bông: Lớn (6 – 8 cm)
－ Kiểu cánh: Kép (26 – 40 cánh hoa)
－ Mùi hương: hương thơm mộc dược
－ Đặc tính: Thân bụi dòng cắt cành (chiều cao: 70 – 90 cm)
－ Độ lặp hoa: Tốt (4 – 6 tuần cho một lứa hoa mới)

• Hồng Kate － Xuất xứ: Anh
  － Đặc tính: Thân bụi dòng cắt cành
  － Cỡ bông: Lớn (8-12cm). Kiểu cánh: Kép (140 cánh)
  － Mùi hương: Hoa quả đậm. Đặc tính: Bụi trung (110x70cm)
  － Độ lặp: Tốt (4-6 tuần/lứa hoa)
• William Shakespeare 2000 (W2000) － Xuất xứ: Anh

－ Màu sắc: Đỏ tím merlot
－ Cỡ bông: Lớn (6-8cm). Kiểu cánh: Kép (+120 cánh)
－ Mùi hương: Hoa hồng cổ. Đặc tính: Bụi thấp (90x120cm)

• Hồng cổ Sapa － Đặc tính: Thân bụi (shrub)
  － Màu sắc: Cánh sen
  － Số lượng cánh: 17-25 cánh
  － Kích thước trung bình cây trưởng thành: Cao 185-275cm, đường kính tán 120-365m (Ở Việt Nam xuất hiện nhiều cây có kích thước lớn hơn)
• Autumn rouge － Xuất sứ: Nhật Bản

－ Màu sắc: Đỏ merlot, tím merlot. Mùi hương: Mạnh mẽ
－ Cỡ bông: Lớn (5-8cm). Kiểu cánh: Kép (+41 cánh)
－ Đặc tính: thân bụi (bụi 80x60cm)

• Hồng Aoi － Xuất sứ: Nhật Bản
  － Màu sắc: Cafe trộn rượu vang merlot (màu tím vỏ đỗ). Cỡ bông: Mini rose (3-4cm)
  － Kiểu cánh: Bán kép (25-30 cánh). Mùi hương: Nhẹ nhàng
  － Đặc tính: Bụi (80x60cm). Độ lặp: Tốt và siêng hoa
• Double Delihgt － Xuất sứ: Mỹ

－ Màu sắc: Hồng song hỷ (Hồng phấn viền hồng đậm)
－ Cỡ bông: Lớn (8-12cm). Kiểu cánh: Cánh kép (+41 cánh)
－ Mùi hương: Sả đậm. Đặc tính: Bụi trung (100cmx150cm)
－ Độ lặp: Tốt (4-5 tuần/lứa).

• Bạch Vân Khôi － Xuất sứ: Pháp
  － Đặc tính: Thân bụi
  － Màu sắc: Phấn hồng
  － Số lượng cánh: +70 cánh
  － Kích thước trung bình cây trưởng thành: Cao 65-185cm, đường kính tán 90-185m (ở Việt Nam xuất hiện nhiều cây có kích thước lớn hơn)
  － Khả năng kháng bệnh: Tương đối tốt.
• Hồng cổ Hải Phòng － Xuất sứ: Italya

－ Đặc tính: Thân leo. Cây trung bình trưởng thành cao 365 – 425 cm
－ Màu sắc: Màu đỏ nhung
－ Kiểu cánh: Kép (30 – 35 cánh). Cỡ bông: Lớ, 12 – 13 cm
－ Khả năng lặp hoa: Tốt (cứ 4 – 5 tuần cho một lứa hoa mới), siêng hoa, ra hoa quanh năm. Hoa cực lâu tàn

• Hồng Hai Da － Xuất xứ : Thái Lan.
  － Màu sắc hoa : Hoa có hai màu, màu cam ở mặt trên cánh hoa, mặt dưới cánh hoa là màu vàng nhạt.
  － Haida là loài cây thân leo cao. Thân cây cứng cáp và vươn thẳng, thân thường to và mập mạp như phần đầu của đũa ăn.
  － Cánh hoa cứng cáp. Đường kính hoa trung bình từ 6-9cm. Cây thường cho hoa đơn, mỗi nhánh hồng 2 da chỉ mang 1 hoa.
• Strawberry macaron － Xuất xứ: Nhật Bản

Giống hồng: Cây leo
Màu sắc: Hồng
－ Đường kính hoa:
－ 6-8 cm
－ Hương thơm: Thơm nhẹ
－ Nở hoa vài lần trong năm

• Mango Romantica － Đặc tính: bụi thấp, cao 30đến 60cm
  － Màu cam vàng cánh bên ngoài màu hồng đậm form, hình cầu
  － Kiểu cánh: kép
  － Hoa lặp lại liên tục , đường kính 8 đến 9cm Kháng bệnh tốt

2. Kỹ thuật trồng hoa hồng
2.1. Đất trồng hoa hồng
Chọn đất hay mùn tơi xốp có độ thoát nước tốt không để nước tưới bị ứ đọng làm hư bộ rễ. Ưu tiên sử dụng phân hữu cơ đã hoai mục để lót dưới bầu cây trước khi trồng.
Khi trồng tay trái giữ cây, tay phải lấp đất nhẹ vào xung quanh gốc, ấn nhẹ tay cho cây đứng, tránh làm đứt rễ cây, trồng xong t¬ưới thật đẫm nước.
Tùy vào kích thước bồn hay chậu mà chọn khoảng cách cho phù hợp đảm bảo lá cây nhận đầy đủ ánh sáng, tránh trồng quá gần nhau cây sẽ mọc vống cao do phải cạnh tranh ánh sáng.
Nên chọn hướng nắng mặt trời chiếu buổi sáng hay nắng chiếu xuyên, do nhà phố ở đô thị thường bị che khuất thiếu ánh sáng mặt trời cây hoa hồng không đủ điều kiện ra hoa.
2.2. Bón phân cho hoa hồng
Sau khi trồng từ 3-5 ngày phun phân bón lá để giúp cây phát triển bộ rễ tốt hoa ra có màu sắc rực rỡ. Không tưới phân lên hoa sẽ làm hoa mau tàn.
Từ 10-15 ngày khi cây ra rễ phát ra lá non thì bón bổ sung phân hạt bón xung quanh gốc cây bón xong lấp đất lại, sử dụng muỗng cà phê để dịnh lượng phân bón cho an toàn. Tránh làm ảnh hưởng đến rễ cây hoa hồng và phân không được gần gốc cây. Sau đó tưới lại nước giúp cây hấp thu tốt dinh dưỡng.
Định kỳ bón phân hàng tháng 1 lần phun bón lá và 1 lần bón gốc xen kẽ.
Nếu ngâm phân với nước để tưới thì sử dụng 1 muỗng cà phê/ 4 lít nước, tưới vào lúc sáng sớm hoặc chiều mát, tưới lên lá, thân, gốc…
Ngoài ra, cũng có thể sử dụng một số dòng phân hữu cơ để bón cho hoa hồng, giúp vừa cung cấp dinh dưỡng cho cây, vừa cải tạo đất
Một số phân hữu cơ: Phân gà Nhật, phân cá, phân trùn quế, phân bò ủ hoai,…

2.3. Chăm sóc, cắt tỉa:
Bắt đầu tỉa bớt lá của cây để cho gốc cây thoáng hơn để tránh cho cây bị bệnh, Thường xuyên cắt bỏ lá hoa hư. Đối với hoa đã nở nên cắt bỏ, khi cắt cần cắt bấm ngọn thêm hai tầng lá để tạo cho cây có sức đâm nhánh mới. Khi đó, từ mỗi đầu nhánh đó sẽ cho ra những nụ hoa mới.
Quan sát nếu cây cho nhánh mới có màu đỏ tía đậm và cành mập mạp báo hiệu cây được cung cấp đủ dinh dưởng. Ngược lại cây cho nhánh ốm yếu vống cao thì cần tăng cường chăm sóc cho kỳ cắt tỉa nhánh lần sau.
Sau khi mầm chính lên cao 20-25cm, thì tiến hành bấm ngọn, chỉ để 4-5 cành cấp 1 toả đều xung quanh tạo thành bộ khung chính của cây. Thường xuyên tỉa bỏ các cành tăm, cành hương để cây được thông thoáng. Ngoài ra cần thường xuyên tỉa nụ để ổn định số nụ trên cành cây, giúp cho bông hoa to, đủ dinh dưỡng, giảm sâu bệnh. Phương pháp tỉa cành, ngắt ngọn, ngắt nụ, tạo hình cho cây hoa hồng được tiến hành thường xuyên, liên tục.
Lúc cắt phải đếm từ dưới chỗ bánh tẻ lên (chỗ đầu cành) chừa 3 lá. Nhánh hồng còn lại sẽ ra những chồi mới. Trong quá trình chăm sóc, chú ý tỉa bớt những nhánh xấu để tập trung dinh dưỡng nuôi hoa cho nhánh khỏe.
2.4. Phòng trừ sâu bệnh
Vào mùa xuân, thời tiết có độ ẩm cao là điều kiên thích hợp để cho cây phát triển cũng như là sâu bệnh và nấm hại cây phát triển mạanh nhất.và để cho cây hoa hồng phát triển mạnh mẽ.
Với các bệnh thường gặp như,: bệnh rỉ sắt, phấn trắng, đốm đen, chết khô, thán thư, đốm lá…do rất nhiều nguyên nhân. Ngoài ra, nhện đỏ, rệp, sâu cũng thường gây hại trên hoa hồng.
a. Sâu, bọ gây hại cho hoa hồng
 Rệp
Rệp trưởng thành dài 3-4mm, nhìn chung có màu xanh nhạt, có khi màu đỏ vàng xám. Rệp thường tập trung ở đọt non và nụ, một số ít hại lá. Lá, đọt non và nụ bị hại thường tiết ra mật dễ phát sinh bệnh muội đen.
Trời ấm và khô rệp hoạt động mạnh, khi có nước thì hạn chế. Nhiệt độ không khí 20oC, độ ẩm 70-80% rệp sinh sản rất nhanh.

Biện pháp phòng trừ: Dùng Mashal, dầu khoáng hoặc Pesieu phun đẫm thân, lá gốc. Phun nhắc lại lần 2 sau lần 1 5-7 ngày.

 Bọ trĩ
Bọ trĩ trưởng thành rất nhỏ, màu vàng nhạt, đuôi nhọn, cánh dài và mảnh, xung quanh cánh có nhiều lông tơ, bò nhanh, linh họat, đẻ trứng trong mô lá non. Sâu non không cánh, hình dạng giống trưởng thành, màu xanh vàng nhạt. Bọ trĩ trưởng thành và sâu non thường sống tập trung mặt dưới lá và bò sang các cánh hoa.
Bọ trĩ chích hút nhựa ở lá non, chồi non và nụ hoa làm lá vàng, màu hoa nhạt, lá non và cánh hoa biến dạng xoăn lại, cây sinh trưởng kém. Tại vết chích có những đốm tròn trong như giọt dầu, ở giữa có một chấm vàng, lúc đầu vàng trắng sau biến thành nâu đen.
Bọ trĩ phát triển mạnh trong điều kiện khô và nóng. Vòng đời ngắn, trung bình 12-15 ngày, sức sinh sản mạnh và có khả năng kháng thuốc cao.

Biện pháp phòng trừ: dùng Radiant, mãnh hổ, Pesieu hoặc mashal kỹ 2 mặt lá.

 Nhện đỏ
Nhện đỏ rất nhỏ, nhện non màu vàng cam. Nhện trưởng thành: con cái mình tròn màu đỏ tươi ở phần bụng và đỏ sẫm ở phần hông. Hai bên lưng có nhiều đốm đen chạy dài từ ngực xuống cuối bụng. Con đực nhỏ hơn, mình hình bầu dục, hơi nhọn lại ở đuôi, hai đốt cuối màu đỏ chói. Nhện có 4 cặp chân dài màu vàng nhạt, chiều dài của nhện cái là 0.2mm.
Nhện thường cư trú ở mặt dưới lá và thường chích hút dịch trong mô lá và hoa tạo thành vết hại có màu sáng, dần dần các vết chích này liên kết với nhau. Khi bị hại nặng, lá cây hoa hồng có màu nâu phồng rộp, vàng rồi khô và rụng đi.
Nhện đỏ phát triển trong điều kiện khô và nóng. Vòng đời nhện đỏ khoảng 15 ngày, mỗi con cái có thể đẻ hàng trăm trứng.

Biện pháp phòng trừ: dùng Radiant, mãnh hổ, Pesieu hoặc mashal kỹ 2 mặt lá.

b. Bệnh hại trên hoa hồng
 Bệnh Phấn trắng
Hại lá, thân, cuống hoa, đài hoa và cánh hoa, trên những phần non của cây đang tăng trưởng, phủ một lớp nấm trắng như bột làm cho lá bị khô héo và rụng hàng loạt.
Nguyên nhân:Do nấm Peronospora sparsa gây ra. Nấm thích hợp ở ẩm độ 85%, nhiệt độ 18oC, nếu nhiệt độ cao, từ 27oC nấm sẽ chết sau 24 giờ.

Biện pháp phòng trừ: Dùng thuốc Daconil, Anvil, Ridomil gold, Dupont, Score 250EC để phun.

 Đốm đen
Là bệnh khó trị, bệnh lan rộng nhanh lúc khí hậu ẩm ướt sau các trận mưa vào mùa thu. Lúc đầu là những chấm nâu, về sau chuyển thành đen xuất hiện trên các bề mặt lá những chấm này tròn hoặc không đều làm cho lá cây rụng sớm dần, các chồi non cũng bị lây bệnh. Giai đoạn từ 6 đến 14 ngày sau khi trồng rất dễ nhiễm bệnh này.
Nguyên nhân: do nấm Marssonina rosae Lib. Thuộc nấm bất toàn, nhiệt độ thích hợp nhất từ 22-26oC, ẩm độ >85%. nấm tồn tại trong đất và lan truyền qua các hoạt động khác của con người.

Biện pháp phòng trừ: Dùng thuốc Daconil, Anvil, Ridomil gold, Dupont, Score 250EC để phun.

 Bệnh Rỉ sắt
Hại trên lá, ban đầu là những chấm nhỏ vàng trong hoặc màu nâu, về sau các ô này có màu vàng cam hơi đỏ, hại mặt dưới lá, ổ bệnh che phủ toàn bộ mặt dưới lá đôi khi là những mụn riêng lẻ. Giai đoạn bào tử có hại có màu đỏ cam tồn tại 10-14 ngày trong điều kiện môi trường thuận lợi, đôi khi hại cả hoa.
Nguyên nhân: do nấm Phragmidium mucronatum. Bào tử lan truyền tỏng không khí, trên tàn dư cây bệnh còn sót lại, nhiệt độ cho nấm phát triển là 18-21oC.

Biện pháp phòng trừ: Dùng thuốc Daconil, Anvil, Ridomil gold, Dupont, Score 250EC để phun.
 Bệnh Mốc xám
Bệnh hại chủ yếu trên hoa. Vết bệnh là nhiều đốm nhỏ màu xám trên nụ và hoa, bệnh thường làm hoa bị thối. Bệnh nặng làm cả nhánh non bị héo.
Nguyên nhân: bệnh do nấm Botrytis cinerea gây ra. Bệnh phát triển mạnh khi nhiệt độ và ẩm độ cao.

Biện pháp phòng trừ: Dùng thuốc Daconil, TOPSIN M

• Coc 85

Score 25

để phun.

 Bệnh Sương mai
Trên lá, vết bệnh lan rộng từ màu đỏ tía đến nâu sẫm, dạng hình bất định. Lá non cong lại màu vàng, bào tử màu xám chỉ phát triển ở mặt dưới của bộ lá. Bệnh phát triển nặng có thể làm rụng lá.
Nguyên nhân do nấm Peronospora sparsa gây ra. Nấm bệnh phát triển mạnh trong điều kiện ẩm và mát.

Bệnh Thán thư
Thường hại trên lá hoa hồng nhất là hồng dại, ban đầu trên lá có những đốm lưa thưa hoặc hợp lại thành đám bắt đầu từ rìa mép lá lan vào bên trong theo đường vòng cung nên vết bệnh cuối cùng có hình bán nguyệt, nếu bị bệnh ở giữa phiến lá thì vết bệnh có hình tròn, màu nâu xung quanh viền màu nâu đỏ, trên vết bệnh hình thành các điểm đen nhỏ liti đó là đĩa cành của nấm gây bệnh. Khi bệnh nặng các mô bệnh khô chết làm rách lá nên mép lá bị bệnh có thể bị khuyết.
Trên thân, cành bị bệnh cũng có vết nứt dọc màu hồng, sau chuyển qua màu nâu, cành bị bệnh suy yếu dễ gãy. Trên hoa và đài cũng có thể bị bệnh nhưng ít gặp hơn.
Bệnh gây hại nặng vào mùa xuân, nhiệt độ thấp, ẩm độ cao, bào từ lan truyền nhờ nước tưới.
Nguyên nhân: do nấm Sphaceloma rosarum (Pass)(Elsinoe rosarum).

 Bệnh Khô cành
Bệnh lây nhiễm qua vết cắt, vết thương trong khi chăm sóc, tỉa cành. Khi điều kiện môi trường thuận lợi thì hại cả thân cây làm cây bị đổ gãy hoặc thân cây bị sần sùi.
Nguyên nhân: do nấm Botrytis cinerea Pers ex Fr. Nhiệt độ thích hợp cho nấm phát triển là 15oC.